Od ziarna do filiżanki - jak rośnie kawa i jak wygląda jej produkcja?

Zastanawiasz się, jak powstaje kawa? Ten proces ma ogromne znaczenie, bo droga ziarna z plantacji do filiżanki wpływa na jakość, smak i aromat naparu. Dowiedz się, jak rośnie kawa, gdzie najczęściej się ją uprawia i jaką podróż musi przejść, zanim trafi do Twojego domu.

Kawowiec – co to za roślina i jak rośnie kawa?

Kawowiec to roślina, z której pozyskuje się ziarna kawy wykorzystywane do przygotowywania aromatycznego naparu. Czym się wyróżnia i jak wygląda? Drzewko ma lancetowate liście, białe kwiaty pachnące pomarańczą i jaśminem oraz okrągłe lub wydłużone owoce, nazywane wiśniami. Nowe drzewko kiełkuje z ziarna będącego pestką owocu – tego samego, z którego przygotowujemy jeden z najpopularniejszych napojów na świecie. A zatem, czy kawa to owoc? Tak!

Dojrzałe owoce kawy zawierają zazwyczaj dwa płaskie nasiona, ale w zależności od gatunku drzewa lub krzewu w owocach może występować również tylko jedno ziarno. Samych gatunków występuje kilkadziesiąt, ale nie wszystkie wykorzystuje się do produkcji znanego nam produktu. Plantacje kawy na świecie w zdecydowanej większości obejmują zaledwie dwa z nich:

• Arabica (Coffea arabica) – szlachetna odmiana, dająca delikatny, słodki napój z nutami owoców i kwiatów.

• Robusta (Coffea canephora) – gorzka odmiana bogata w kofeinę, stosowana w kawach rozpuszczalnych i espresso [1].

Mimo to, właściwości i zastosowanie kawy zależą nie tylko od gatunku, ale też od metody palenia i przygotowania naparu. To dlatego różne kawy przygotowane z ziaren tej samej odmiany mogą różnić się smakiem.

Gdzie rośnie kawa? Najważniejsze kraje i regiony upraw kawy na świecie

Miejsce, gdzie rośnie kawa, nie może być przypadkowe. Kawowiec wymaga klimatu subtropikalnego, w którym nie występuje wyraźny podział na pory roku. Z tego powodu uprawa odbywa się na obszarze Afryki Środkowej i Środkowo-Zachodniej, Ameryki Środkowej oraz północnej części Ameryki Południowej. Kawa uprawiana jest także w Indiach, Indonezji, Wietnamie, Cejlonie, na Jawie i Sumatrze. 

Regiony te tworzą tzw. pas kawowy, czyli teren między zwrotnikami Raka i Koziorożca gwarantujący najlepsze warunki na plantacjach. Niestety, ze względu na globalne ocieplenie pogarszają się warunki, w których uprawia się kawę. Wzrost temperatury i zmiana wilgotności powietrza sprawia, że zbiory kawy mogą maleć, a w niektórych miejscach producenci mogą nawet zrezygnować ze swoich plantacji.

Najwięcej kawy produkują Brazylia, Wietnam i Kolumbia. Poza tym duży udział w rynku mają: Indonezja, Etiopia, Uganda, Indie, Honduras, Peru oraz Meksyk [2].

Jak rośnie kawa?

Cykl życia rozpoczyna się od posadzenia sadzonek kawy – najczęściej w dużych rabatach zlokalizowanych w zacienionych szkółkach. Zanim rośliny będą gotowe do posadzenia, intensywnie się je podlewa i chroni przed światłem słonecznym.

Stałe zasadzenie odbywa się zwykle w porze deszczowej, bo korzenie mają szansę mocno ukorzenić się w wilgotnej glebie. Następnie – w zależności od gatunku – drzewo potrzebuje ok. 3-4 lat, aby wydać pierwsze owoce kawowca. Po tym czasie wiśnie są dojrzałe, o czym świadczy ich głęboki czerwony lub fioletowy kolor [3]. Można przystąpić do zbiorów!

Co ciekawe, czasami kawowiec rośnie również w Polsce! Jak to możliwe? Roślinę możesz uprawiać w doniczce i chociaż nie stworzysz w ten sposób plantacji, to gdy zacznie kwitnąć stanie się wspaniałą ozdobą domu. Pamiętaj jednak, że nie uda Ci się uzyskać rośliny z ziaren, których używasz w ekspresie. Są one intensywnie prażone w wysokiej temperaturze, przez co nie nadają się do zasadzenia kawy w domu.

Jak powstaje kawa? Proces produkcji od zbioru ziaren z plantacji aż do wypalenia

Zbiory stanowią pierwszy z czterech etapów procesu produkcji kawy. Od początku do końca wymaga on dużej precyzji i uwagi, aby uzyskać jak najlepszą jakość. Oto jak się robi kawę krok po kroku.

Zbiory kawy

W większości regionów ziarna są zbierane ręcznie raz w roku. Gwarantuje to większą selektywność, co przekłada się na wyższą jakość. Jedynie na ogromnych, płaskich plantacjach stosuje się maszyny. Niezależnie od sposobu – wszystkie owoce najczęściej zrywa się z gałęzi jednocześnie. W przypadku upraw arabiki premium zbieracze zmieniają się między drzewami kawowymi co 8 do 10 dni, wybierając za każdym razem najbardziej dojrzałe wiśnie.

Przetworzenie 

Kiedy owoce są zebrane, trzeba je szybko przetworzyć. Plantatorzy robią to na trzy sposoby:

• metoda sucha – naturalny proces, w którym świeżo zerwane owoce kawy rozkłada się na dużych powierzchniach, aby wyschły na słońcu. Następnie usuwa się z nich szypułki i miąższ.

• metoda mokra – w tej metodzie miąższ usuwa się z ziaren (nasion) wewnątrz wiśni. W dalszym kroku ziarna kawy są suszone, mając tylko cienką warstwę ochronną wokół ziarna. Proces mycia stosuje się do produkcji kaw jednorodnych i specjalistycznych, bo pozwala uwydatnić ich unikalne cechy.

• metoda mieszana – tutaj usuwa się miąższ owoców kawy, pozostawiając przynajmniej część warstwy śluzu przed procesem suszenia.

Pakowanie 

Po uprażeniu ziarna od razu schładza się powietrzem lub wodą, a następnie pakuje do dystrybucji. Ta część procesu zwykle odbywa się w kraju, w którym kawa jest sprzedawana. Dzięki temu od razu po otwarciu może zachwycić Cię intensywnym aromatem [3].

Z czego jest kawa rozpuszczalna? Czy produkcja kawy rozpuszczalnej różni się od klasycznej?

Nieco inaczej przebiega produkcja kawy rozpuszczalnej. Polega na skoncentrowaniu parzonej kawy, a następnie pozbawieniu jej wody poprzez suszenie rozpyłowe lub liofilizację.

To sprawia, że ten rodzaj kawy pod wieloma względami różni się od swojej klasycznej odpowiedniczki. Przede wszystkim jest mniej intensywny w smaku i aromatyczny. Jako że nie wymaga parzenia (a jedynie zalania wodą), przygotowuje się go łatwiej i szybciej. Nie ma jednak możliwości wpłynięcia na smak naparu tak jak w przypadku kawy ziarnistej albo mielonej.

Różnice te sprawiają, że wiele osób zadaje sobie pytanie, z czego jest zrobiona kawa rozpuszczalna. Uspokajamy – produkuje się ją w 100% z ziaren kawowca. Choć produkty gorszej jakości mogą dodatkowo zawierać stabilizatory i inne sztuczne dodatki. Chcesz ich uniknąć? Wypróbuj na nasze autorskie kawy RL9 Coffee.

• RL9 Coffee Espresso ziarnista – ma delikatną goryczkę, niską kwasowość oraz bogaty aromat z nutą gorzkiej czekolady, kakao, orzechów włoskich i tytoniu. Jest idealna dla miłośników espresso oraz kaw na jego bazie.

• RL9 Coffee Crema ziarnista – charakteryzuje się delikatnym paleniem, intensywnym smakiem i wyraźnym aromatem. Kryje w sobie nutę orzechów, czarnej herbaty, melasy, cytrusów i karmelu. Dlatego świetnie sprawdzi się w roli deseru zwieńczonego kremową pianką.

• RL9 Coffee Gold rozpuszczalna – do jej produkcji wykorzystano metodę liofilizacji, która pozwala zachować wysoką jakość, pełnię aromatu i właściwości. To propozycja dla tych, co lubią kawę łatwą w przygotowaniu o łagodnym smaku.  

Kawa kawie nierówna. Dlatego – jeśli chcesz cieszyć się bogatym smakiem i złożonym aromatem – wybieraj produkty wysokiej jakości z renomowanych plantacji. Sprawdź linię RL9 Coffee z Foods By Ann i rozsmakuj się w kawie… na nowo.

Bibliografia: 

1. PWN. (n.d.). Kawowiec. Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kawowiec;3921378.html 

2. United States Department of Agriculture. (n.d.). Production – Coffee. Foreign Agricultural Service. https://www.fas.usda.gov/data/production/commodity/0711100 

3. National Coffee Association. (n.d.). Lifecycle of coffee. https://www.aboutcoffee.org/origins/lifecycle-of-coffee